dementie3
gekke steken
ze was de beste
die snel en kundig
elke trui
die ik verzon
in elkaar
zette
ze maakte
er ware kunstwerken van
nu zit ze soms
dagenlang
te kijken naar
een breinaald
waar mee ze
een lap doorboort
alsof ze
aan het naaien is
ze laat weliswaar
nu geen steken meer vallen
maar breien
kan ze niet meer
gaan we uit
gaan we uit?
waar gaan we heen dan?
hoe moet ik er komen?
wie gaan er allemaal mee dan?
wat moet ik aan trekken?
hoe is het weer?
duizend keer
dezelfde vragen
telkens weer
dit al weken lang
het uitje
waar mijn,
verloren in het verleden,
tante
zo naar verlangt
angst in zijn ogen
het onvermijdelijke
is daar
hij kan het
nu niet meer aan
hij kijkt
vragend iedereen aan
het is niet meer mogelijk
de verzorging
de zorgen
die zullen naar
een ander moeten gaan
mijn oom
die zijn vrouw
moest laten gaan
angst in zijn ogen
hij kan haar
nog steeds
niet laten gaan
haal me hier weg
het zakdoekje
in haar hand
ze rommelt er wat mee
kijkt iedereen aan
die er is
tranen druppelen
langzaam over haar gezicht
dit is niet wat ze wil
ze kan even
het allemaal niet aan
in haar helderheid
vraagt ze steeds
haal me hier weg
hier kan ik
niet bestaan
het servet in groot formaat
uit eten
eerst nog
even oefenen
met mes en vork
mede omdat we
inmiddels weten
dat ze nogal
eens morst
haar mooiste kleren aan
samen in de auto
naar het restaurant gegaan
gezeten aan de tafel
pakt ze het servet
wil het om haar
nek heen knopen
zodat ze netjes blijven zal
de hele tafel in rep en roer
ze pakte het tafellaken
ze versmeerde op die manier
de hele boel
als ik haar zag
bewust
van dat haar
herinnering
steeds verder
bij haar weg kroop
was ze als een kind zo blij
pakte met beide handen
dan mijn hand vast
keek me nadrukkelijk aan
om zo te proberen
mij niet te vergeten
in haar
mindere heldere momenten
van haar bestaan
ze kon niet anders
tranen bij hem
het verwijt
dat ze in
zijn gezicht smijt
hij weet dat ze
onredelijk is
dat ze niet
helemaal meer
zichzelf is
tranen om wat ze zei
het verwijt
dat hij haar
steeds verder
bij hem
laat
gaan
zo kon het ook
ze had het
eenvoudig
bedacht
hoe ze het
zou kunnen doen
vluchten uit
het tehuis
waarin ze
geen vrede vond
ze bond
haar lakens
aan elkaar
zoals ze dat zo
in films doen
ze opende het raam
wierp haar
meters lange
vluchtkoord uit
klom uit het raam
om te ontdekken
dat ze
meteen
met beide benen
op de grond
kwam te staan
geef haar een straaltje zon
het kon niet anders
daar waren we
ons erg van bewust
haar man
moest in het ziekenhuis
onder het mes
samen besloten
om haar dan maar
te laten gaan
naar een tehuis
waar ze dan
volledig verzorgd
kon bestaan
als een plant
heeft ze daar geleefd
langzaam
verdween het licht
haar kamertje
die ze met
3 anderen deelt
waar de zon
niet binnen komen kan
verscholen achter
een wirwar van
gangen
kon ze niet langer
door gaan
het licht
was te ver
van haar vandaan
ik mag geen koekjes kopen
samen in de supermarkt
haar wagen
al behoorlijk vol
ze loopt steeds terug
naar de afdeling
koek en snoep
telkens als ze
een pak koekjes
pakken wil
herhaald ze
wat haar man zei:
“geen koekjes meer,
de kasten zitten
inmiddels over vol “
dus pakt ze maar
zakken snoep
dat mag wel
volgens haar
voor als er
visite komt
ik verdwaalde er ook
samen kijken
naar haar nieuwe
onderkomen
dat verstopt ligt
ergens in
het tehuis
waar ze in haar
heldere momenten
moeiteloos kan komen
ze zal me leiden
langs alles wat er is
noemt de dingen
die ze onderweg ziet
lopend naast haar
ben ik het
spoor allang bijster
kan ik de weg terug
allang niet meer zien
zij verdwaalde er later
ook regelmatig
omdat haar gedachten
haar niet meer
de herkenbare dingen
lieten zien
te vroeg gaan staan
in haar
mooiste jas
haar schoenen
die nog kraken
van het niet
te vaak dragen
zat ze vooraan
in de kerk
haar overleden broer
ten grave te dragen
alsof het zo moest zijn
op het verkeerde moment
ging ze staan
zong uit volle borst
het danklied
over het
aardse bestaan
hij heeft vast een ander
Mijn oom
onbewust
van wat hij
aanrichten zou
stond even
wat langer te praten
met de buurman
over het weer
over van alles wat
ineens
vliegt de deur open
daar staat
mijn tante
die het niet
meer uithouden kon
in haar vervlogen
gedachten
had ze bedacht
dat haar man
met een andere vrouw
vreemd zou gaan
boze blikken door het raam
kokend van jaloezie
staat ze voor het raam
kijkend naar haar man
die zomaar
met een ieder
een praatje aan kan gaan
ze kan het niet verdragen
dat hij dat doet
wat zij vroeger
altijd zo graag deed
nu ze niet meer
helder kan denken
is dit iets
waardoor
ze hem
alles voor
de voeten smeet
tot het einde toe
tot het einde toe
heeft hij het
volgehouden
haar dagelijks
te bezoeken
samen met haar
wandelen door de tuin
arm in arm
door de tijd
die er nog was
elke keer
als hij kwam
was hij bang
dat ze er niet meer
zou zijn
dat hij niet meer
met haar kon
wandelen door
de rozentuin
dat hij haar
niet meer vertellen kon
dat hij
ondanks dat ze
nu in de schemer
van het leven is
haar altijd nog
de liefste
vond
bonbons… hoezo?
ze zit
wat uitgezakt
te wachten
op wat komen gaat
ze kijkt
om zich heen
raakt eventjes
haar
net gekamde
haren aan
helemaal in het net
zit ze te kijken
wat de dag
haar nu weer brengt
een doos bonbons
nam ik voor haar mee
ze kijkt naar me
vraag:
“wat moet ik hier nu mee?”
wat een vreemde zeepjes
voor bij het bed
ik kijk haar aan
het is dat
ik beter weet
anders had ze
me met mijn mond
vol tanden
neer gezet
leeg geplunderde kamer
hij zit
wat verdwaasd
in de kamer
kijkt om zich heen
niets lijkt nog
op de tijd
dat zij bij
hem was
alles verdween
zijn dochter
hoe goed bedoelt
nam vele dierbare
spullen mee
om het kamertje
voor zijn vrouw
een thuis te laten zijn
zodat ze omringt
met herkenbare spullen
niet meer
zo verdwaasd
in deze wereld
zal zijn
compleet het spoor bijster
verwarring alom
waar kan ze
nou toch zijn
lopen zoeken
in alle straten
overal gevraagd
ze was niet te vinden
ze was
volgens zeggen
vertrokken
met grote haast
haar koffer
had ze zelf
ingepakt
klaar om te gaan
uiteindelijk
vonden we
haar terug
met koffers in de hand
stond ze te wachten
bij het toilet
met de vraag
wanneer
die trein
als je nu niet komt dan bel ik de politie
midden in de nacht
ineens de telefoon
mijn tante belt
helemaal van streek
zegt me dat ik
nu komen moet
dat als ik dat niet doe
dat ze dan de politie belt
het is een terugkerend
gebeurtenis
ik kan niet boos zijn
op haar
ze doet dit
voor haar
is alles waar
dat is het ergste
dat ik soms
dingen niet meer weet
ach dat hoort
bij mijn leeftijd
dat weet ik wel
de herinneringen
zijn er al zo veel
het is al heel wat
dat ik al die dingen
heb mee gemaakt
het ergste is dat
ik soms
geen namen
meer weet
van mensen
die ik gisteren zag
dat ik niet eens weet
hoe graag ik ze zag
het is maar voor zes weken
na maanden
de buurt te hebben
geterroriseerd
de muren
van de gang
met poep
te hebben besmeerd
moest ze mee
ter observatie
zes weken
ergens anders heen
ze is nooit
meer terug gekeerd
naar het huis
waar ze
zogenaamd
haar hele leven
bleef
de schoenen die niet konden lopen
een stukje van de wereld verloren
terwijl ze toch
behoorlijk helder leek
waar ze ineens soms zomaar
niets meer zag zoals het
werkelijk was
ineens konden
haar schoenen niet meer lopen
was er geen jas
die haar nog past
steeds vaker
kwamen die momenten voor
heel langzaam
werd het voor ons duidelijk
dat ze echt
het gevecht
verloor
ach hemeltje
ach hemeltje
hoorde ik haar verzuchten
terwijl de was
zijn taak deed
ach hemeltje
sprak ze uit
in de stilte van het moment
ach hemeltje
wat kon ze nu nog doen
starend naar de wasmachine
keek ze raar
bleek ineens
dat ze niet
haar was
in de wasmachine
maar in de oven
had gedaan
opgesloten mens
door de chaos
in zijn hoofd
waarin soms
geen lijn te
bespeuren valt
hadden ze de poort
van de tuin
die naar het echte leven leid
afgesloten
zodat hij
toch in een
beperkte vrijheid
ergens kon zijn
de wereld om hem heen
werd steeds kleiner
steeds minder
vrijheid werd zijn deel
soms hoorde je hem
schreeuwen
soms beuken tegen de deur
opgesloten
in zijn eigen wereld
in zijn eigen tuin
komt hij nooit meer verder
dan altijd ergens
opgesloten zijn
de waterval
met emmer
met sop
met zeem
met ragebol
stond ze al klaar
haar schort
van het niet
te vernielen
nylon
in hard roze
had ze al
aangedaan
de ramen zou
ze eens laten glimmen
zodat ze vol trots
aan de buurt
kon laten zien
dat ze echt wel
proper was
begonnen eerst
water
toen de sop
toen de zeem
uiteindelijk gooien met
een pannetje water
zodat alles extra blinken deed
bij het bukken
had ze het even niet door
dat de ze de controle
over haar blaas verloor
met een natte broek
haar ramen schoon
stond ze te stralen
want ze had
naar haar idee
iets heel
bijzonders vertoont
het is niet alleen maar triest
ach dat ze haar
geest verloor
in mistige gedachten
was natuurlijk heel erg triest
maar de momenten
waarop we smakelijk
om haar hebben gelachen
maakte het wat zacht
soms zomaar was
ze er helemaal weer bij
dan ineens was ze weer
helemaal de kluts kwijt
soms momenten
waarop ze harder lacht
dan wie ook
soms de traan
om het besef dat haar
geest haar liet gaan
het is niet alleen triest geweest
met haar
alleen maar triest
dat het eigenlijk
zo langzaam
is gegaan
blinkende ramen
hadden we nou maar nagedacht
maar nee hoor
we hadden gewoon
bedacht dat
ze het wel kon
de ramen lappen
dat was een werkje
wat ze wel als
bezigheid
bij het nieuwe huis kon
getogen met emmer met zeep
een spons en ook nog een zeem
ging ze naar buiten
ging druk aan de slag
stomweg haar even vergeten
totdat we dachten
wat is dat toch voor gekras?
buiten gekomen
haar zien staan
met handen vol kleine schelpen
krassend op het raam
haar vragend waarom ze
dat nu deed
kwam het antwoord
het vuil ging er zo moeilijk af
ik pakte dus
maar de andere zeep
roerei?
pannetje op het vuur
water erin
wachten totdat
het water koken ging
ze bleef staan kijken
naar het water dat
uiteindelijk
het borrelen deed
ze pakte haar ei
ze brak de schaal
want roerei
zt ze altijd zo graag
ze gooide het
met dooier en al
in het water
er is ineens
een nieuwe soort
van eieren bereiden
ontstaan
ze mag niet naar huis
ze zucht
loopt wat heen en weer
kijkt soms wat
stil
door het raam
de deur die
zo gastvrij open ging
bleek van binnenuit
op slot te gaan
ze staat te kijken
elke persoon
die vrijuit
over straat mag gaan
gevangen in haar
wereld van gedachten
gevangen in een tehuis
waar het bordje uit
niet bestaat
meneer tegen de dokter
ze begreep het al niet
die man in zijn witte jas
wat kwam hij ook alweer doen
wat zou hij zeggen
over haar pensioen
ze kijkt hem braaf aan
dat ze uit de kleren moet
vindt ze nogal raar
maar goed
voor een goed pensioen
wil ze best wat doen
dus daar gaat alles uit
in een soort van
vertraagde striptease
de dokter pakt zijn tas
luistert hier en daar
klopt wat op plekken
knikt eens
is dan klaar
terwijl ze in haar kleren schiet
vraagt ze hem
“meneer, hoe veel is
nu dat pensioen
dat ik verdien?
het fluit overal
nou haar kunnen
we niet meer verliezen
dat is het voordeel
van dat nieuwe
apparaat
haar gehoor
was wat verdwenen
dus moest ze
aan een gehoorapparaat
hij staat zo luid
daar waar we ook zijn
je hoort hem altijd fluiten
dus we weten
altijd waar ze is
en ze knikt wel
na talloze woorden
te hebben gesproken
knikt ze nog steeds
ze lacht lief
ze is er helemaal
doet alsof ze alles begrijpt
maar ondertussen
hoort ze niets
maar toegeven
dat zal ze niet
ze knikt dapper
ja en amen
op elke voorstel
die ze niet begrijpt
te ijdel voor het apparaat
stel je voor
dat iemand
daar naar kijkt
ik versta er geen klap van
dagje uit
samen met haar
die nog steeds
in verdwaalde
gedachten
ergens rond zweeft
haar nieuwste aanwinst
in haar oor
waarvan ze het nut
nog niet begreep
samen kijken naar
de mode van dit jaar
ik vraag haar
of ze de uitleg wel begrijpt
ze knikt heel braaf
later vraag ze me
wat die mevrouw
toch ook alweer allemaal zei
zelfs op de wc
eindelijk kan ze de wereld
weer horen
eindelijk is ze er weer deel van
iedereen zal het dan ook weten
ze schreeuwt nog steeds
maar dat went
alleen op de wc
als ze stil wil zijn
hoor ik het fluiten
van haar gehoorapparaat
die ze veel te luid
heeft staan
waarom niet lachen
natuurlijk
weet ik ook wel
dat het niet echt
prettig was
dat ze dementerend was
maar goed
samen met haar
maar ook soms
om haar
gelachen
gewoon om
de spanning
te doorbreken
die er was
waarom niet lachen
zoveel triestheid
in haar leven
laten we lachen
dan vergeet
ze het
zelf ook even
ze kwam met rozen
mijn verjaardag
waarop ze voor
het laatst komen zou
ze mocht even
uit het tehuis
om even dag
te zeggen
tegen wie ze
dat wou
onderweg is ze
op de één of andere manier
ontsnapt
aan de ogen van
haar man
die altijd
over haar waakt.
na lang zoeken
vond hij haar
met een bos rozen
in haar hand
deze rozen
wilde ze me geven gaan
bij vragen waar ze die
nou had gehaald
zonder geld op zak
keek ze haar man aan
wees ergens vaag
in de verte,
bij de één of andere
oprijlaan
de rozen die ze me gaf
had ze gewoon
uit de tuin
van de deftige mevrouw
gehaald
even uit de mistige wereld
bij het laatste bezoek
aan haar
bracht ik het mee
de geur
van 4711
die ze zo lekker vind
gesprenkeld op
haar zakdoek
die ze toch al
steeds langs haar
neus wrijft
ineens een
blik van herkenning
ineens ziet ze me staan
lacht even
om weer verder
in haar mistige wereld
verder te gaan
leven met het leven van toen
opgesloten
voor haar gevoel
zit ze daar
te staren
door het raam
die ze niet
echt zien kan
kijkend naar
de tijd die
soms zomaar
verder gaat
ze heeft de grip verloren
op de dingen
die er zijn
stil in gedachten
kijkt ze
niemand aan
ze kuste haar eigen man
ze was al wat in de war
maar wilde toch nog
even naar haar broertje
die in het ziekenhuis was
bij aankomst stond
zijn vrouw al klaar
sprak over zijn toestand
over hoe het nu gaat
bij het bed,
zei zijn vrouw
dat ze haar broertje
een kus moest geven
als hallo.
ze was door de spanning
helemaal van de kaart
in plaats van haar broertje
kuste ze haar man
haar man,
al jaren geen kus
meer van haar gehad
en zeker niet in
het openbaar,
reageerde verbaasd
zei de woorden
“krijg ik ook zomaar
eentje van jou?”
waarop ze sprak
“ach kerel,
doe toch niet
zo mal!”
ik zal die trap halen
in haar val
waarbij ze haar
heup brak
na haar zoveelste val
was het duidelijk
ze verloor niet
alleen haar grip
op deze wereld
maar ook haar
gaan door de wereld
op eigen kracht
haar vertelt dat
dit het einde zou zijn
dat ze niet verder
leven kan
in het huis
wat haar huis was
het enige wat ze
telkens zei
maar ik ga wel naar huis
hoe dan ook
ik kom thuis
aan de telefoon
met haar gepraat
hoe het ging
verteld ze trots
dat ze de trap al
2 keer heeft gehaald
vanmiddag zal ze nog
6 keer hem
op en neer gaan
zodat ze zeker weet
dat ze naar huis
zal gaan
totdat haar wereld in de mist verdween
grijs dunner
wordend haar
haar rug
krom
want de last
van het leven
is haar te zwaar
haar gedachten
soms helder
dan ineens weer
alles weg
ineens komt de tijd
dat ze gekke dingen zegt
door spanning ineens
dingen doet
die niemand doen zal
verdwalen over straat
omdat ze naar
haar ouders huis
wil gaan
ineens is haar
wereld compleet
vervaagd van de kaart
zit ze gevangen
in de mist
waaruit ze niet
meer komen kan
verloren grip op het leven
haar ogen
kijken een ieder aan
zonder dat ze weet
wat de naam
ook alweer was
kijkend naar
dat wat ze wel herkent
maar niet benoemen kan
verdwaasd
verdwaald
in haar wereld
waaruit geen
ontsnapping
meer bestaat
ach het was zo lief bedoeld
haar zicht
was al mistig
door de toegeslagen staar
haar wereld
al mistig
door het heden
dat steeds verder
van haar afstaat
samen onderweg
in de trein
omdat ze zo graag
nog een keer
bij de aapjes
wilde zijn
vol van de dieren
die ze zou gaan zien
zat ze daar
naast haar een man
een kop vol
krullend grijs haar
die langzaam
in slaap sukkelde
langzaam zakte zijn hoofd
haar hand
begon over
zijn hoofd te aaien
zacht mompelde ze:
“lief hondje,
slaap maar braaf”
ze huilde haar tranen
ze huilde haar tranen
in de nacht
waar ze even
dacht dat
niemand het zag
ze huilde
stille tranen
vol van het gemis
ze huilde
om alles wat
ooit eens was
maar nu niet
meer van
haar is
verdwaasd loopt ze rond
haar handen
wriemelen in
de zakken
van haar jas
ze had toch
een boodschappenlijstje
met wat ze wilde kopen
of wat ze had gekocht
ze zoekt naar
haar boodschappentas
die toch ergens moet zijn
verdwaasd loopt ze rond
te zoeken in haar brein
waar ze geen antwoord vind
haar boodschappentas
staat gevuld
bij de
supermarkt
zo viel ze in slaap
tevreden haar knuffel
die ze al jaren
had
in haar armen
sloot ze haar
ogen voor de nacht
stil een lied
voor haar gezongen
over het kindje
dat slaap
verstoorden stilte
door het
beademingsapparaat
zo viel ze in slaap
om op weg
naar het
onbekende
te gaan
ons moment van het verlies
toen het duidelijk was
dat ze echt weg zou gaan
naar het tehuis
waar ze niet meer
uit komen zou
haar wereld verdwenen
in het kruipen naar het verleden
haar wereld niet meer helder
bij deze tijd
was het niet alleen zo
dat ze haar wereld verloor
maar wij verloren
allemaal
toen ze echt ging
zij hand die haar laat gaan
teder nog één keer
legt hij zijn hand
op haar schouder
even nog zacht streelt hij
haar haar
heel stil kijkt ze hem aan
dikke tranen over haar wangen
haar weekendtas in haar hand
ze staat klaar
niet wetende waar ze heen
gaat
niet wetende dat ze voorgoed
bij hem weg gaat
om nooit meer thuis te komen
in het huis dat haar
zo dierbaar is
dan de taxi,
ze gaan
nog één keer
kijkt ze om
ziet het huis
waar ze zo graag
heeft gewoond
wetende dat
ze nooit meer
hierin thuis komt
dat zou leuk zijn
ze staat wat
verdwaasd te kijken
naar het tafereel
van sint en piet
die ook het tehuis
waar ze woont
binnenkomt
ze schrikt van
de staf
van de roe
die bij haar
pijnlijke herinneringen
oproept
ze snikt in stilte
haar keel knijpt dicht
de verzorgers
dachten dat het leuk zou zijn
als deze helden kwamen
misschien kregen ze zo
wel hun verloren herinneringen
van hun jeugd terug
bij haar gebeurde
precies het omgekeerde
ze sloeg in haar
mistige wereld
op de vlucht
late avond tocht
haar kleren
nog wat vreemd
over elkaar
aangetrokken
maar gelukkig was
ze gekleed
niet zoals de
vorige keren
half ontkleed
haar tasje in de hand
haar boodschappenlijst
had ze keurig geschreven
met een bibberende
goede hand in Nederland
opgeschreven
3 pak suiker
1 pak koffie
2 bakjes kattenvoer
liep ze op straat
te dwalen
zich afvragend
waarom er geen
winkels meer open waren
het was toch
al 10 uur?
kattenpaté
haar verjaardag
die ze vierde
was totaal
ze had zelf de boodschappen gedaan
en alles stond al klaar
de toastjes met paté
de eieren in de salade
zelfs het koekje
bij de thee
alles had ze geregeld
tot in de puntjes toe
niemand zou iets merken
dat ze de wereld
al aan het verlaten was
met haar geest
bij het eten van de toast
kwamen de opmerkingen
dat het wel een heel
bijzondere paté bleek te zijn
vol van smaak en aroma
en dat iedereen zich er
te goed aan deed
op de vraag
waar ze de paté had gehaald
viel ze door de mand
ze liet het kuipje zien
van de sheba voor de kat
het bezoek
groen en geel
van misselijkheid
dook tegelijk naar
het toilet
ineens was het duidelijk
dat ze toch niet zo
helder meer was
als men had
gedacht
Hits: 115